İntifa Hakkı Nedir?

İntifa hakkı ile bir malın kullanma hakkı mülkiyet sahibi dışındaki bir kişiye devredilir. Bu durumda söz konusu malın sahibi değişmez ancak malı kullanma ve maldan elde edilebilecek faydaları kullanma gibi haklar intifa hakkı sahibine geçer. İntifa hakkı sınırlı ayni haklardandır. Bilindiği üzere sınırlı ayni haklar mutlak haklar sınıfındandır ve mal sahibinin kullanabileceği hakları kullanma yetkisi verir. İntifa hakkı kişiye doğrudan hakimiyet sağlar ve herkese karşı ileri sürülebilir.

İntifa Hakkı Nasıl Kurulur?

İntifa hakkı üç farklı şekilde kurulabilir. Bu türler şu şekilde sınıflandırılır:

• Kanuni intifa hakkı
• Sözleşme ile kurulan intifa hakkı
• Mahkeme karar ile kurulan intifa hakkı

Kanuni İntifa Hakkı Nedir?

Kanuni intifa hakkı adından da anlaşılacağı üzere kanundan doğan intifa hakkıdır. Bir sözleşmeye ya da mahkeme kararına bağlı değildir. tapu kütüğüne tescil edilmesi şart değildir. Ancak tapu kütüğüne tescil edilmediği takdirde sadece intifa hakkını bilenlere karşı ileri sürülebilir. Tescil edilmişse herkese karşı ileri sürülebilen bir hak haline gelir. Mevzuata göre aşağıdaki üç halde kanundan doğan intifa hakkından bahsedilebilir:

• 23 Kasım 1990 tarihinden önceki ölümler için sağ kalan eş mallar üzerinde intifa hakkı kullanmayı seçebilir. (Eski hükümler bu tarihte kaldırıldığı için daha sonraki ölümlerde sağ kalan eşe kanuni intifa hakkı tanınmaz.)
• Kocanın karısının malları üzerindeki intifa hakkı
• Anne ve babanın velayet altındaki çocuklarının malları üzerindeki intifa hakkı İntifa Hakkı Nedir?

Sözleşme İle Kurulan İntifa Hakkı Nedir?

Bir menkul ya da gayrimenkul üzerinde malikin iradesi ile intifa hakkı tesis edilebilir. Bu durumda sözleşmeden doğan intifa hakkından bahsedilir. İntifa hakkı ayni bir hak olduğu için mülkiyet hakkıyla aynı şartlarda kurulur. Dolayısıyla bir gayrimenkul üzerinde intifa hakkı tesis edilecekse tapu kütüğüne kayıt ettirilmesi gerekir. İntifa hakkı gerçek kişilere ya da tüzel kişilere verilebilir. Önemli olan kuruluş koşullarının yerine getirilmesidir. İntifa hakkı genellikle mülkiyetin başkasına satış ya da hibe gibi hukuki muamelelerle devri halinde kullanma hakkını elinde tutmak isteyen kişiler tarafından alınır. Böylece kullanma hakkı ölene kadar eski malikte kalır. Ya da malik kullanma hakkını intifa hakkı tesisi ile bir başkasına devreder ama mülkiyetin kendinde kalmasını ister. Her iki durumda da gayrimenkuller için tapuya kayıt gerekir.

Mahkeme Kararı İle Kurulan İntifa hakkı Nedir?

Bir gayrimenkul üzerinde sözleşme ile ya da kanundan doğan haklarla intifa hakkı kurulmuşsa ancak malik bu hakkı tapu kütüğüne kaydetmekten kaçınıyorsa tescil için dava açılabilir. mahkeme gerekli araştırmaları yapıp davacının intifa hakkı sahibi olduğuna karar verirse kesin ilamla birlikte tescil yapılabilir. Esasen mahkeme ilamı ile ispatlanan intifa hakkı tapu kütüğüne tescil edilmese dahi herkese karşı ileri sürülebilir. https://www.youtube.com/watch?v=64jH7bDMa2s

İntifa hakkının Sona Ermesi

İntifa hakkının ortadan kalkması için aşağıdaki şartlardan birinin gerçekleşmesi gerekir:

• İntifa hakkı sahibinin ölümü ya da tüzel kişiliğinin sona ermesi
• İntifa hakkı sahibi hakkında gaiplik kararı verilmesi
• Belirli bir süre için kurulmuş olan intifa hakkı söz konusuysa sürenin sona ermesi
• Taşınmaz üzerinde kamulaştırma kararı alınması
• İntifa hakkının terkini
• Taşınmazın doğal afet gibi sebeplerle tamamen yok olması
• Taşınmazın haczedilerek satılması

Menkul mallar üzerindeki intifa hakkı ise şu hallerde sona erer:

• Menkul malın yok olması
• Süreli haklarda sürenin sona ermesi
• İntifa hakkı sahibinin ölümü ya da kişiliğinin sona ermesi

Gayrimenkul ya da menkul mallar üzerindeki intifa hakkı sona erdiğinde hak sahibinin malı malike iade etmesi gerekir. Mal intifa hakkı sahibinin elinde iken zarar görmüşse bundan intifa hakkı sahibi sorumludur.