Gayrimenkul Alım-Satımında Değer Artış Kazancı ve Diğer Kritik Noktalar
Gayrimenkul alım-satımı, pek çok kişi için güvenli ve kazançlı bir yatırım aracı olarak görülüyor. Ancak bu işlemler sırasında yapılan küçük bir hata, ilerleyen yıllarda ciddi vergi sorunlarına yol açabilir. Özellikle değer artış kazancı vergisi, tapuda gösterilen gerçek dışı bedeller ve banka hareketleri, mali açıdan büyük riskler doğurabilir.
Bu yazımızda, gayrimenkul satarken nelere dikkat edilmeli, 5 yıllık süre neden önemli, banka kredisi veya para transferleri ne gibi sorunlar yaratır gibi soruların yanıtlarını detaylıca ele aldık.
5 Yıl İçinde Satılan Gayrimenkuller Vergiye Tabi
Gayrimenkul alımından sonra 5 yıl içinde yapılan satışlarda, satıştan doğan kazanç “değer artış kazancı” kapsamında değerlendirilir ve bu gelir Gelir Vergisi’ne tabidir (GVK Mükerrer Madde 80/6).
🔎 Örnek:
10 Ekim 2009 tarihinde 300.000 TL’ye alınan bir ev, 16 Ocak 2014’te 500.000 TL’ye satıldığında, aradaki 200.000 TL kazanç vergiye tabidir. Vergilendirme, satışın yapıldığı yılın beyanname döneminde gerçekleştirilir.
Miras veya Bağışla Edinilen Gayrimenkuller Vergiden Muaf
Miras veya bağış yoluyla elde edilen gayrimenkuller değer artış kazancına tabi değildir. Yani, ne zaman ve hangi fiyata satılırsa satılsın, bu gelir için gelir vergisi ödenmez.
📌 Ancak dikkat! Miras yoluyla edinilen gayrimenkul yıkılıp yerine yeni bina yapılırsa ve bu binadan elde edilen daireler satılırsa, bu işlem de ivazsız edinim sayıldığından yine vergiden muaftır. (GVK-76/2011-2 sayılı Sirküler)
Gerçek Alış Bedelini Tapuda Göstermek Hayati Önem Taşır
Gayrimenkul alış-satış işlemlerinde, tapuda gösterilen bedel ile gerçek bedel farklı olursa ileride ciddi vergi yükleri oluşabilir. Çünkü değer artış kazancı hesaplanırken, tapudaki alış bedeli dikkate alınır.
Örnek:
400.000 TL’ye alınan bir daire, tapuda 180.000 TL olarak gösterilirse ve bu daire 2 yıl sonra 500.000 TL’ye satılırsa, kazanç 320.000 TL gibi görünür. Bu tutar üzerinden yüksek oranda vergi ödemek zorunda kalınabilir.
Alıcı Banka Kredisi Kullanıyorsa Gerçek Satış Bedeli Tespit Edilebilir
Satış bedelinin düşük gösterilmesi, eğer alıcı konut kredisi kullanmışsa kolayca tespit edilir. Örneğin:
Alıcı 300.000 TL kredi çekmiş ancak tapuda satış bedeli 200.000 TL gösterilmişse, bu durum gerçek bedelin gizlendiğini ortaya çıkarır.
Bu fark nedeniyle:
-
Gelir vergisi (yüzde 15-40 arasında)
-
Vergi ziyaı cezası (vergi kadar)
-
Gecikme faizi
ödemek zorunda kalınabilir.
Banka Hesabına Yatan Para da İncelenebilir
Bazı alıcılar, evin bedelini doğrudan satıcının banka hesabına yatırır. Bu durumda tapuda gösterilen satış bedeli ile bankaya yatan para arasında fark varsa, Maliye bu farkı incelemeye alır.
📌 Örnek:
Tapuda 180.000 TL gösterilen satış için bankaya 350.000 TL gönderilmişse, bu 170.000 TL fark gizlenen satış bedeli olarak kabul edilir ve ilgili vergiler talep edilir.
Verginin Vergisi: Anayasa Mahkemesi’nde Gündemde
Özellikle otomobilde ve akaryakıtta alınan ÖTV’nin üzerine bir de KDV alınması, halk arasında “verginin vergisi” olarak adlandırılır. Bu konu artık Anayasa Mahkemesi’ne taşındı.
İstanbul 2 No’lu Vergi Mahkemesi, bu uygulamanın Anayasa’nın vergilendirme ilkelerine aykırı olduğunu belirterek iptal talebiyle başvuruda bulundu. Kararın, akaryakıt, otomobil ve benzeri tüm ürünlerdeki vergilendirme sistemini değiştirebileceği ifade ediliyor.
Gayrimenkul Alım-Satımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Gayrimenkul işlemlerinde aşağıdaki hususlara dikkat etmek, sizi yüksek vergi cezalarından korur:
Tapuda gerçek satış bedelini beyan edin.
5 yıl içinde satış planlıyorsanız tüm belgeleri saklayın.
Miras veya bağış yolu ile alınan gayrimenkuller için özel vergilendirme hükümlerini inceleyin.
Satış bedelinin banka üzerinden ödenmesi durumunda makbuzları dosyalayın.
Alıcı konut kredisi kullanıyorsa tapuda gerçek bedelin gösterilmesine özen gösterin.
Gayrimenkulde Kazanırken Kaybetmeyin!
Gayrimenkul alım-satımı doğru yapıldığında karlı bir yatırım aracı olabilir. Ancak tapuda yanlış beyan, süreye dikkat etmeden yapılan satışlar ya da banka hareketlerinin ihmal edilmesi mali açıdan büyük sorunlara neden olabilir.
Bu nedenle, işlemlerinizi mutlaka bir uzman desteğiyle yürütmeniz ve mevzuatı dikkatle takip etmeniz tavsiye edilir.