İlamlı icra nedir? Nasıl Yapılır ?
İlamlı icra, mahkeme kararı, yargı organı kararı ya da noter senedi gibi bir ilama (resmi belgeye) dayanan alacakların tahsil edilmesinde kullanılan yasal bir icra takibi yöntemidir. Alacaklı, elindeki mahkeme kararı veya ilamla doğrudan icra takibine başlayabilir. Bu süreçte borçlunun itiraz hakkı sınırlı olmakla birlikte daha hızlı ve güçlü sonuç alınması hedeflenir.
Bu yazıda, ilamlı icra nedir, nasıl başlatılır, hangi belgeler gereklidir, borçlunun hakları nelerdir ve uygulamada dikkat edilmesi gerekenler gibi tüm yönleriyle açıklıyoruz.
İlamlı İcra Nedir?
İlamlı icra; kesinleşmiş mahkeme kararları, yargı merci kararları, hakem kararları, noter senetleri ve bazı özel belgelerin icra dairelerince zorla yerine getirilmesini sağlayan icra türüdür.
İlam Nedir?
İlam, bir mahkeme kararı veya yargılamanın sonunda ortaya çıkan hukuki hükmü içeren belgedir. Genelde şu tür belgeler ilam sayılır:
-
Mahkemelerin verdiği kararlar (boşanma, tahliye, alacak vs.)
-
Hakem heyeti kararları
-
Noterlerce düzenlenen belli başlı borç senetleri (örneğin taşınmaz tahliye taahhüdü)
-
Arabuluculuk son tutanakları (taraflarca imzalanmış ve kesinleşmişse)
İlamlı İcra Nasıl Yapılır?
İlamlı icra süreci, alacaklının ilamla birlikte icra müdürlüğüne başvurması ile başlar. Süreç adım adım şöyledir:
1. İcra Takibi Talebi
Alacaklı, mahkeme kararının aslını veya onaylı örneğini alarak icra müdürlüğüne yazılı takip talebinde bulunur. Takipte:
-
Taraf bilgileri (alacaklı-borçlu)
-
Alacağın konusu
-
Kararın neye dayandığı
-
Mahkeme kararı ve varsa kesinleşme şerhi
belirtilir.
2. Takip Talebinin Hazırlanması
İcra dairesi, başvuru üzerine borçluya “İcra Emri” gönderir. Bu emirde;
-
Borcun ne olduğu,
-
Ne kadar süre içinde borcun ödenmesi gerektiği,
-
Aksi halde cebri icra yapılacağı
bildirilir.
3. Borçluya İcra Emrinin Tebliği
İcra emri borçluya tebligat yoluyla gönderilir. Borçluya:
-
7 gün ödeme süresi (para alacağı için),
-
10 gün içinde tahliye süresi (kiracının tahliyesi gibi durumlarda)
tanınır.
4. Borçluya Tanınan Haklar
Borçlu, tebliğden sonra yedi gün içinde borcunu öderse icra dosyası kapanır. Ödeme yapılmazsa icra işlemi başlatılır.
Borçlu bazı durumlarda itiraz veya şikayet yoluna gidebilir. Ancak ilamlı icrada itiraz hakkı sınırlıdır. Borçlu yalnızca:
-
Yetki itirazı
-
Zamanaşımı itirazı
-
Borç ödenmişse bunu belgelemek
-
Mahkeme kararının henüz kesinleşmediği yönünde itirazda bulunabilir.
İlamlı İcra Örnekleri
Örnek 1: Mahkemece Verilmiş Alacak Kararı
Borçlu, alacaklıya ödeme yapmadı ve alacaklı mahkemeye başvurdu. Mahkeme, borcun ödenmesine karar verdi. Alacaklı bu kararla ilamlı icra başlatabilir.
Örnek 2: Tahliye Davası Kararı
Kiracı kira ödemiyor ve tahliye kararı alındı. Karar kesinleştikten sonra alacaklı, tahliye için ilamlı icra başlatabilir. Kiracı 10 gün içinde evi boşaltmazsa kolluk gücüyle zorla tahliye yapılır.
İlamlı ve İlamsız İcra Arasındaki Fark
| Özellik | İlamlı İcra | İlamsız İcra |
|---|---|---|
| Dayanak Belge | Mahkeme kararı, noter senedi | Hiçbir belge zorunlu değil |
| İtiraz Hakkı | Kısıtlı, sadece teknik itiraz yapılabilir | Geniş itiraz hakkı (borca, imzaya vs.) |
| Sonuç | Daha hızlı sonuçlanır | Süreç daha uzundur, itirazla durabilir |
| Amaç | Mahkeme kararı uygulanır | Borç varlığı ispatlanmaya çalışılır |
Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
Kesinleşme şerhi olmayan mahkeme kararları ile ilamlı icra başlatılamaz (istisnalar hariç).
-
Borçluya yapılan tebligat usulüne uygun değilse icra işlemi iptal edilebilir.
-
Arabuluculuk anlaşmaları ancak mahkeme onayıyla ilam hükmünde sayılır.
-
Noterlikçe düzenlenen tahliye taahhüdü, doğrudan ilamlı icra başlatmaya olanak tanır.
İlamlı icra, alacaklının elinde kesinleşmiş bir mahkeme kararı varsa hızlı ve etkili bir tahsilat yöntemidir. Ancak sürecin usulüne uygun yürütülmesi, belgelendirme ve zamanlama konularına dikkat edilmesi gerekir.
Sık Sorulan Sorular
✅ İlamlı icra takibi başlatmak için avukata ihtiyaç var mı?
Hayır, ancak süreç karmaşık olduğu için avukatla ilerlemek faydalı olabilir.
✅ İlamlı icrada haciz işlemi ne zaman yapılır?
Borçlu ödeme yapmazsa alacaklı haciz talebinde bulunabilir. Zorla tahsil süreci başlar.
✅ Mahkeme kararı olmadan ilamlı icra yapılır mı?
Hayır. İlamlı icra yalnızca mahkeme kararı, noter senedi gibi belgelerle mümkündür.