İmar Affı Beklentisi Olan Bölgeler

Türkiye’de gayrimenkul ve inşaat sektörünü en çok etkileyen düzenlemelerin başında imar affı gelir. Özellikle kırsal alanlarda, gecekondu bölgelerinde veya ruhsatsız yapıların yaygın olduğu yerleşimlerde, mülk sahipleri sıkça “İmar affı çıkacak mı?”, “2025’te yapı kayıt belgesi alınır mı?” gibi sorular soruyor.

Bu yazımızda; imar affı beklentisi olan bölgeler, kaçak yapı cezaları, imar barışından kimler faydalanabilir, tarlaya yapılan evin durumu, yapı kayıt belgesi 2025 gibi kritik başlıkları detaylıca ele alacağız.

İmar Affı Nedir?

İmar affı ya da diğer adıyla “imar barışı”, imar mevzuatına aykırı yapılmış olan binaların devletle barıştırılması, yani yasal hale getirilmesidir. Son olarak 2018 yılında çıkan imar barışı, milyonlarca vatandaşa “yapı kayıt belgesi” alma hakkı tanımıştı.

Bu belge sayesinde ruhsatsız veya ruhsata aykırı inşa edilen yapılar kayıt altına alınmış, vatandaşın elektrik, su, doğalgaz gibi hizmetlerden faydalanması sağlanmıştı.

2025’te İmar Affı Çıkar mı?

2025 yılında yeni bir imar affı beklentisi oldukça yüksek. Özellikle;

• Kırsal alanlarda tarım arazilerine yapılan evler,

• Plansız gelişen gecekondu bölgeleri,

• Yayla ve orman içi yapılaşmalar,

• İmar planı dışı yapıların yoğunlaştığı bölgelerde

imar barışı talebi artmış durumda. Siyasi söylemlerde bu konu zaman zaman gündeme gelse de, şu an Resmî Gazete'de yayımlanmış bir imar affı yasası bulunmamaktadır.

Ancak geçmiş yıllardaki uygulamalara bakıldığında seçim dönemlerinde veya ekonomik daralmaların ardından böyle düzenlemelerin gelme ihtimali artar. 2025 yılı, olası bir yapı kayıt düzenlemesi için beklenti oluşturmuş durumda.

İmar Affı Beklentisi Olan Bölgeler

İmar affına en çok ihtiyaç duyulan yerler, imar dışı yapılaşmanın yoğun olduğu bölgelerdir. Bu bölgeler genellikle:

• Marmara Bölgesi: İstanbul’un çevresi, Kocaeli, Sakarya’nın bazı ilçeleri

• Ege Bölgesi: Muğla, Aydın, İzmir kırsalları ve sahil kesimleri

• Akdeniz Bölgesi: Antalya, Mersin, Hatay sahil ve yayla alanları

• İç Anadolu: Konya, Kayseri, Eskişehir kırsal mahalleleri

• Doğu Anadolu ve Güneydoğu: Mülkiyet problemi olan, tapusuz yerleşimlerin bulunduğu ilçeler

Bu bölgelerde kaçak yapı sayısının fazla olması, olası bir imar barışına olan talebi artırıyor.

Hangi Yapılar İmar Barışından Faydalanamaz?

Her yapı imar barışından yararlanamaz. Aşağıdaki yapılar yapı kayıt belgesi alamaz:

1. 3. derece arkeolojik sit alanları içindeki yapılar

2. Boğaziçi öngörünüm bölgesindeki kaçak yapılar

3. İstanbul Tarihi Yarımada gibi özel koruma alanları

4. Hazineye ait orman arazisine yapılan yapılar

5. İmar affı kapsamı dışında kalmış kaçak çok katlı yapılar

6. Toplu yapılaşma olan ancak imar planında görünmeyen alanlar

7. 2023 sonrası inşa edilmiş yapılar (son düzenlemede bu tarih esas alınmıştı)

Not: Bir yapının imar barışından yararlanabilmesi için en azından 2023 öncesinde yapılmış olması gerekmektedir. Gelecek bir düzenlemede bu tarih 2025 olarak revize edilebilir.

Tarlaya Yapılan Ev İmar Affına Girer mi?

Bu da sık sorulan bir başka sorudur. Tarla vasıflı arazilere yapılan konut veya yapılar, yapı kayıt belgesi alabilir mi?

Cevap: Bazı durumlarda evet.

Tarla tapulu bir yerde inşa edilen evin;

• Betonarme değilse (örneğin konteyner, prefabrik vb.)

• Orman sınırları dışında yer alıyorsa

• İmar planına aykırılığı çok ciddi değilse

imar affı kapsamında değerlendirilme ihtimali olabilir. Ancak tarlaya yapılan her yapı, otomatik olarak yasal hale gelmez. Bu durum imar barışı yönetmeliği ile birlikte özel olarak değerlendirilir.

Kaçak Yapılar Nasıl İmara Uygun Hale Getirilebilir?

Kaçak yapılar, imara uygun hale getirilmek isteniyorsa aşağıdaki adımlar izlenmelidir:

1. Yapı kayıt belgesi alınması (affın çıkması halinde)

2. Yapı projelerinin çizdirilmesi ve onaylatılması

3. Belediye ruhsatı alınması

4. Cins tashihi işlemi ile tapuda yapı türü değişikliği yapılması

Alternatif olarak, kentsel dönüşüm kapsamında mevcut yapının yıkılıp yeniden imar planına uygun olarak inşa edilmesi sağlanabilir.

2025’te Yapı Kayıt Belgesi Nasıl Alınır?

Eğer 2025’te yeni bir imar affı ilan edilirse, yapı kayıt belgesi almak için izlenecek olası adımlar şunlardır:

1. e-Devlet üzerinden başvuru

2. Yapıya ait konum bilgileri ve fotoğraf yüklemesi

3. Yapı alanı, kat sayısı, malzeme tipi gibi bilgilerin girilmesi

4. Belirlenen ücretin ödenmesi (bina değerine göre %3 - %5 oranında olabilir)

5. Sistemden yapı kayıt belgesinin indirilmesi

Bu belge ile yapı resmi olarak kayıt altına alınmış olur. Ancak yapı kayıt belgesi kat mülkiyeti yerine geçmez, sadece yapı kullanım hakkı verir.

Kaçak Yapı İdari Para Cezası Ne Kadar?

Kaçak yapılar için belediyeler ya da valilikler tarafından idari para cezaları uygulanabilir. Bu cezalar, yapının m2’si ve inşa edildiği bölgeye göre değişiklik gösterir.

2025 için ortalama güncel rakamlar:

Cezalar tebliğden sonra ödenmezse yıkım kararı çıkarılabilir. Ayrıca, kaçak yapı sahibine suç duyurusunda bulunulması da mümkündür.

2025’te İmar Affı Gelirse Ne Yapmalı?

Eğer 2025 yılında yeni bir imar barışı yasası çıkarsa;

• Tarla üzerine yapılmış evler, yayla evleri ve ruhsatsız konutlar kayıt altına alınabilir.

• Belediyelere başvuru süresi ve ödeme koşulları netleştirilecektir.

• Fakat bu affın, her yapıyı kapsayacağı düşünülmemelidir.

• Koruma alanlarında, sit bölgelerinde, orman alanlarında yapılan kaçak yapılar bu kapsama girmez.

Yatırımcıların ve yapı sahiplerinin şimdiden ellerindeki yapıların durumu hakkında bilgi sahibi olması, bir düzenleme çıktığında hızlı hareket etmelerine olanak tanıyacaktır.