Muris Nedir? Muris Kimlere Denir?
Hayatın doğal bir gerçeği olan ölüm, geride kalanlar için çeşitli hukuki işlemleri de beraberinde getirir. Bunlardan en önemlisi ise miras işlemleridir. Hukukta sıkça karşımıza çıkan “muris” kavramı da bu işlemlerin merkezinde yer alır. Peki, muris ne demektir? Muris kişinin mal varlığı nasıl devralınır? Miras reddi veya mirastan feragat nasıl yapılır?
Muris Ne Demektir?
Muris kelimesi, Arapça kökenli bir terim olup, “miras bırakan kişi” anlamına gelir. Bir kişinin vefatı halinde, onun mal varlığını arkasında bırakması ve yasal mirasçılar tarafından bu mal varlığının paylaşılması sürecinde, vefat eden kişi muris olarak adlandırılır.
Mirasçılar, murisin yasal varisleri olup, onun taşınır ve taşınmaz tüm mallarını devralma hakkına sahiptirler. Bu mirasçıların kim olduğu ve hangi oranlarda pay alacakları, Türk Medeni Kanunu’na göre belirlenir.
Muris Kişinin Mirası Nasıl Alınır?
Mirası devralabilmek için öncelikle bir veraset ilamı (diğer adıyla mirasçılık belgesi) alınması gerekir. Bu belge, mirasçının hukuken miras hakkı olduğunu ispatlayan resmi belgedir. İşte adım adım murisin mirasının alınma süreci:
1. Veraset İlamı Alınması
-
Nereye Başvurulur? Sulh hukuk mahkemesine ya da notere başvurarak alınabilir.
-
Kim Alabilir? Yasal mirasçılar (eş, çocuk, anne-baba vb.)
-
Ne İşe Yarar? Mirasçılar bu belgeyle resmi işlemlerde hak sahibi olduklarını ispatlar.
2. Mirasın Tespiti ve Paylaşımı
-
Veraset ilamı alındıktan sonra, murisin tüm mal varlığı (arsa, konut, banka hesapları, araçlar vb.) tespit edilir.
-
Noter veya mirasçılar arası anlaşma ile miras paylaşımı yapılır.
-
Anlaşma sağlanamazsa mahkeme aracılığıyla miras taksimi istenebilir.
3. Tapu ve Banka İşlemleri
-
Miras kalan taşınmazlar için ilgili tapu müdürlüklerine başvurarak intikal işlemleri yapılır.
-
Bankadaki hesaplar için veraset ilamı ibraz edilerek yasal hak sahiplerine ödeme yapılır.
Muris Hangi Mal Varlıklarını Miras Bırakabilir?
Muris kişinin bıraktığı mal varlıkları sadece ev, arsa ya da araba ile sınırlı değildir. Hukuken mirasa konu olabilecek tüm mal ve haklar aşağıdaki gibidir:
Taşınmaz Mallar
-
Ev, arsa, tarla, bina vb.
Taşınır Mallar
-
Araç, ziynet eşyası, mobilya vb.
Banka Mevduatları
-
Vadeli/vadesiz hesaplar, yatırım fonları
Emekli Maaşı
-
Vefat eden kişinin SGK’dan hak ettiği ödemeler
-
Dul ve yetim maaşları
İşletmeler
-
Şahıs şirketi, limited veya anonim şirket hisseleri
Kimler Muris Kişinin Mirasından Pay Alır?
Türk Medeni Kanunu’na göre murisin mirasçılık sıralaması şu şekildedir:
1. Zümre (Altsoy)
-
Çocuklar, torunlar (eşit pay alır)
2. Zümre (Üstsoy)
-
Anne, baba (eş varsa onlarla birlikte miras paylaşılır)
3. Zümre (Büyükbaba ve Büyükanneler)
-
Anneanne, babaanne, dede (yakın mirasçı kalmadıysa)
Eşin Durumu
-
Sağ kalan eş, her durumda mirastan pay alır. Altsoy varsa 1/4, yoksa 1/2 oranında miras hakkı olur.
Örnek:
Eşi ve 2 çocuğu kalan bir murisin mal varlığı, 1/4 eşe, kalan 3/4 ise çocuklara eşit olarak dağıtılır.
Muris Mirası Reddedilebilir mi?
Evet. Mirasın borçları, alacaklardan fazla olabilir. Bu durumda mirasçılar, reddi miras (mirası reddetme) hakkına sahiptir. Bu işlem şu şekilde gerçekleştirilir:
Reddi Miras Nasıl Yapılır?
-
Mirasın öğrenildiği tarihten itibaren 3 ay içinde noter veya sulh hukuk mahkemesine başvuru yapılmalıdır.
-
Noterden alınacak reddi miras dilekçesi doldurulup ıslak imza ile onaylanır.
-
Bu işlemle miras üzerindeki tüm haklardan resmi olarak feragat edilir.
Mirastan Feragat Ne Demektir?
Mirastan feragat, muris hayattayken yapılan bir işlemdir. Genellikle bir protokol (sözleşme) ile gerçekleştirilir. Mirasçı, karşılık alarak veya almadan, gelecekteki miras hakkından feragat eder.
Feragat Edilen Hakkın Başkasına Geçmesi
Mirasçı feragat ettiğinde, onun yerine geçecek yasal mirasçı varsa, o kişi bu payı devralır. Aksi halde bu kısım diğer mirasçılar arasında paylaştırılır.
Noter Süreci ve Belgeler
Muris işlemlerinde noterler oldukça önemli rol oynar. İşlemler genellikle aşağıdaki belgelerle gerçekleştirilir:
-
Nüfus cüzdanı fotokopisi
-
Vukuatlı nüfus kayıt örneği (ölüm belgesi)
-
Mirasçılık belgesi (veraset ilamı)
-
Reddi miras formu (varsa)
-
Taşınmazlara ait tapu bilgileri
Noter işlemlerinden sonra, tapu ve banka işlemleri için gerekli yönlendirmeler de yapılır.
Sıkça Sorulan Sorular
Muris kişinin borcu da miras kalır mı?
Evet. Miras, sadece mal varlıklarını değil, borçları da kapsar. Bu nedenle mirası reddetme hakkı bulunur.
Murisin maaşı miras olur mu?
Vefat edenin birikmiş maaş alacakları ve SGK’dan hak kazanılan ödemeler miras sayılabilir. Ancak emekli maaşları doğrudan devredilmez, sadece dul ve yetim maaşı olarak eş ve çocuklara bağlanabilir.
Muris kişi öldükten sonra mallarına el konulabilir mi?
Hayır. Mirasçılık belgesi olmadan yasal işlem yapılamaz. Mallar, mirasçılar arasında resmi şekilde paylaşılır.