Restorasyon ve Tadilat İzinleri Nasıl Alınır? (2025 Rehberi)

Gayrimenkul sahipleri için restorasyon ve tadilat, mülk değerini artırmanın en etkili yollarından biridir. Ancak bu tür işlemler yapılırken belediyeden izin alınması zorunludur. Aksi halde yasal yaptırımlarla karşılaşmak mümkündür. Bu yazımızda, tadilat ruhsatı, izin süreçleri, cezai yaptırımlar ve en çok sorulan soruların yanıtlarını bulacaksınız.

Tadilat ve Restorasyon Arasındaki Fark Nedir?

Tadilat, bir yapının iç veya dış kısmında yapılan küçük veya orta ölçekli değişiklikleri kapsar. Örneğin; mutfağın yenilenmesi, duvarların yıkılması, yeni pencere açılması gibi işlemler tadilat olarak değerlendirilir.

Restorasyon ise tarihi veya tescilli yapılar üzerinde, binanın özgün yapısına sadık kalınarak yapılan onarımdır. Restorasyon projelerinde Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu onayı zorunludur.

Tadilat Ruhsatı Nedir ve Ne Zaman Gerekir?

Tadilat ruhsatı, yapılacak değişikliğin yapı kullanma iznine veya mevcut imar planına aykırı olup olmadığını denetlemek amacıyla belediye tarafından verilen bir izindir. Tadilat ruhsatı şu durumlarda gerekir:

• Taşıyıcı duvarların yıkılması veya yerinin değiştirilmesi

• Yeni kapı, pencere veya balkon açılması

• Binanın dış cephesinde değişiklik yapılması

• Çatı yüksekliğinin değiştirilmesi veya çatı arasının kullanıma açılması

• Asansör, klima dış ünitesi gibi sabit yapıların eklenmesi

Not: Sadece boya, fayans değişimi gibi küçük işler için ruhsat gerekmez. Ancak emin olunması için ilgili belediyeden yazılı görüş alınmalıdır.

Tadilat Ruhsatı Almak İçin Gerekli Belgeler

Belediyeye yapılacak başvurularda aşağıdaki belgeler istenir:

1. Tapu fotokopisi

2. Kimlik fotokopisi

3. Kat maliklerinden onaylı muvafakatname (apartman dairesi için)

4. İmar durum belgesi

5. Mimari proje veya tadilat projesi

6. Tadilat yapılacak alanın fotoğrafları

7. Yapının mevcut ruhsatı (varsa)

8. Başvuru dilekçesi

Bu belgelerle birlikte ilgili belediyenin imar müdürlüğüne başvurulur. Başvurunun değerlendirilmesi birkaç hafta sürebilir.

Tadilat Projesini Kim Onaylar?

Projenin onay süreci, yapılacak değişikliğin büyüklüğüne göre değişir.

• Basit tadilatlar: Belediye imar müdürlüğü tarafından değerlendirilir ve onaylanır.

• Kapsamlı değişiklikler: Belediye dışında, yangın güvenliği, statik denetim ve yapı denetim firmaları da onay sürecine dahil olur.

• Tarihi eserlerde: Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu onayı zorunludur.

Onay sürecinde tadilat projesi, binanın mevcut ruhsat ve imar durumuna uygunluğu açısından detaylı incelenir.

Tadilat İzni Alınmazsa Ne Olur?

İzin alınmadan yapılan tadilatlar, kaçak yapı kapsamında değerlendirilir. Bu durum hem idari hem de hukuki yaptırımları beraberinde getirir:

• Belediye zabıtası tarafından tutanak tutulur.

• Yapı mühürlenir ve inşaat faaliyetleri durdurulur.

• Yapılan işlem yasal hale getirilene kadar (projeli ruhsat alınarak) ceza kesilir.

• Uygunsuz işlem düzeltilemeyecek nitelikte ise yıkım kararı verilir.

• Tapu kütüğüne “şerh” düşülebilir.

İzinsiz Tadilatın Cezası Ne Kadardır?

İzinsiz tadilatların cezaları, 3194 sayılı İmar Kanunu kapsamında değerlendirilir. Uygulanan cezalar:

• Metrekare başına para cezası (2025 yılında 1.500 TL ile 3.500 TL arasında)

• Ruhsatsız inşaat yapanlara hapis cezası (TCK 184. maddeye göre 1 yıldan 5 yıla kadar)

• Belediyenin yıkım ve mühürleme yetkisi

Bu nedenle tadilata başlamadan önce ilgili izinlerin alınması büyük önem taşır.

Çatı Onarımı İçin İzin Gerekir mi?

Çatı onarımı, durumuna göre ruhsata tabi olabilir:

Önemli: Apartmanlarda çatı ortak alan kabul edilir. Bu nedenle tadilat için kat maliklerinden oybirliği veya 4/5 çoğunluk ile onay alınması gerekebilir.

Apartmanda İzinsiz Tadilat Nereye Şikayet Edilir?

Eğer bir komşu izinsiz olarak tadilat yapıyorsa ve bu durum binanın güvenliğini tehlikeye atıyor ya da rahatsızlık veriyorsa aşağıdaki yollar izlenebilir:

1. Belediyeye Şikayet: İlgili belediyenin zabıta müdürlüğüne başvuru yapılabilir.

2. ALO 181 İmar Şikayet Hattı: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na ait ücretsiz ihbar hattıdır.

3. CİMER Başvurusu: Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi üzerinden resmi şikayet oluşturulabilir.

4. Kat Malikleri Kurulu Kararı: Apartman yönetimi üzerinden toplu itiraz yapılabilir.

5. Sulh Hukuk Mahkemesi: Yapının eski haline getirilmesi için dava açılabilir.

Tadilat Ruhsatı Kaç Günde Çıkar?

Belediyenin yoğunluğuna bağlı olarak değişmekle birlikte, genellikle:

• Basit tadilatlarda: 5–10 iş günü

• Kapsamlı projelerde: 15–30 iş günü

• Tarihi yapılarda (Koruma Kurulu dahil): 30–60 gün

Onay süresini kısaltmak için belgelerin eksiksiz sunulması büyük önem taşır.

Tadilatı Plansız Yapma, Cezayla Karşılaşma

Tadilat veya restorasyon işlemleri planlı yapıldığında, hem değer kazancı sağlanır hem de yasal sorunlarla karşılaşılmaz. Unutulmamalıdır ki, yapılan işlemin türüne göre izin alma zorunluluğu ve kapsamı değişebilir. Özellikle apartman dairelerinde yapılan izinsiz değişiklikler sadece belediyeyi değil, komşular arası ilişkileri de zedeler.

Tavsiyemiz: Tadilat başlamadan önce belediye ile mutlaka görüşülmeli ve hangi işlemler için ruhsat gerektiği yazılı olarak öğrenilmelidir.