Sükna hakkı nedir? Sükna Hakkı İçin Gerekli Belgeler
Sükna hakkı, bir taşınmazda yaşama (ikamet etme) hakkı tanıyan ayni bir haktır. Türk Medeni Kanunu’nun 823. maddesinde düzenlenmiştir. Halk arasında oturma hakkı olarak da bilinir.
Bu hak, belirli bir kişi lehine tesis edilir ve o kişi bir konutun tamamında veya bir bölümünde ömür boyu ya da belirlenen süre boyunca oturma yetkisine sahip olur.
⚠️ Sükna hakkı devredilemez ve miras bırakılamaz. Satılamaz, kiralanamaz ve başkasına geçmez.
Sükna Hakkı Nasıl Kazanılır?
Sükna hakkı, aşağıdaki 3 şekilde tesis edilebilir:
1. Bağımsız Kullanım
Hak sahibi, konutun tümünden tek başına ve bağımsız olarak faydalanır. Örneğin: bir dairenin tüm kullanım hakkı oturma hakkı sahibine verilmişse.
2. Ortak Kullanım
Hak sahibi, konutun belirli odalarını kullanırken, ortak alanları ev sahibi ile paylaşır.
3. Karma Kullanım
Hak sahibine konutun belirli bir bölümü tek başına kullanım için, kalan kısmı ise ortak kullanım için tahsis edilir.
Tüm bu hakların geçerli olabilmesi için resmi senetle tapuya tescil edilmesi gerekir. Tescil işlemleri yalnızca tapu müdürlüğü aracılığıyla yapılır.
Sükna Hakkı İçin Gerekli Belgeler
Sükna hakkı kurulması için aşağıdaki belgeler gereklidir:
-
Tapu senedi veya taşınmaz bilgileri (ada, parsel)
-
Fotoğraflı kimlik belgeleri (taraflara ait)
-
6x4 cm ölçülerinde vesikalık fotoğraflar
-
Vergi dairesinden alınan vergi kimlik numarası belgesi
-
Deprem sigortası (DASK), eğer bina niteliğinde taşınmazsa
-
Binanın sadece bir kısmı için oturma hakkı verilecekse, bu bölümü gösteren proje veya kroki
-
Mahkeme kararıyla tesis edilecekse, kesinleşmiş mahkeme kararı
Sükna Hakkı ile Kira Arasındaki Fark Nedir?
Özellik | Sükna Hakkı | Kira Hakkı |
---|---|---|
Hukuki Statü | Ayni hak | Şahsi hak |
Tapu Kütüğü | İrtifak hakları bölümüne yazılır | Şerhler bölümüne yazılır |
Kullanım Alanı | Sadece konut | Konut, tarla, bahçe vb. taşınmazlar |
Şekil Şartı | Tapu senedi gerekir | Yazılı sözleşme yeterlidir |
Devredilebilirlik | Devredilemez | Kira devri mümkündür |
Sükna Hakkı Ne Zaman Sona Erer?
Sükna hakkı aşağıdaki durumlarda sona erer:
-
Hak sahibinin ölümü
-
Süreli sözleşmelerde, belirlenen sürenin sona ermesi
-
Gayrimenkulün yok olması veya harap hale gelmesi
-
Kamulaştırma durumları
-
Hak sahibinin vazgeçme (feragat) beyanı
⚠️ Sükna hakkı yalnızca hak sahibi için geçerlidir, mirasçılara intikal etmez ve devredilemez.
Sükna Hakkının Tapu Harcı ve Mali Yükümlülükleri
Sükna hakkı tesis edilirken:
-
Tapu harcı, 492 Sayılı Harçlar Kanunu'na göre
-
Beyan edilen emlak vergisi değeri üzerinden
-
Binde 15 oranında sükna hakkı lehtarından tahsil edilir.
Bu işlem, bir çeşit taşınmaz irtifakı oluşturma olarak kabul edilir.
Sükna Hakkı ile İntifa Hakkı Arasındaki Farklar
Kriter | Sükna Hakkı | İntifa Hakkı |
---|---|---|
Konusu | Yalnız konutlar | Taşınır, taşınmaz, haklar |
Hak Sahipleri | Sadece gerçek kişiler | Gerçek ve tüzel kişiler |
Devredilebilirlik | Devredilemez | Devredilebilir |
Yarar Sağlama | Sadece kullanma hakkı | Kullanma + faydalanma hakkı |
Kuruluş Şekli | Tapu tescili zorunludur | Taşınmazda tescil, taşınırda zilyetlik |
Sükna hakkı, konut kullanımına yönelik özel ve kişisel bir ayni haktır. En sık karşılaşılan örnekleri:
-
Yaşlı ebeveynlere çocuklarının evinde oturma hakkı verilmesi
-
Boşanma sonrası eşe belirli süre konutta yaşama hakkı tanınması
-
Miras paylaşımında belirli bir kişiye konut kullanma hakkı tanınmasıdır.
Bu hak, hem konut güvenliği hem de uzun vadeli barınma planları açısından önemlidir. Ancak şekil şartı, devredilememe, tapuda tescil zorunluluğu gibi yönleriyle dikkatle değerlendirilmelidir.