Geçit hakkı nedir?

Geçit hakkı genel anlamıyla başkasının arazisinden geçme hakkıdır. Eğer geçilmesi gerekilen yerde yeni bir geçiş yolu yapılması gerekiyorsa bu hak bedelli olur. Böyle bir durum söz konusu değilse herhangi bir bedel ödenmez çünkü bu hak Türk Medeni Kanunu tarafından sağlanmış yasal bir haktır. Bu hakka göre kendi arazisi üzerinden bir yola ulaşımı mümkün olmayan arazi sahibi, bedelliyse bedelini karşılayarak başka bir mal sahibinin arazisi üzerinden ulaşımını gerçekleştirebilmektedir. Geçit hakkı şahsın ya da taşınmazın lehine kullanılabileceği gibi şahıs gerçek ya da tüzel kişi de olabilir. Mülkiyetin müşterek olması halinde, tek bir pay sahibinin geçit hakkını tesis etmesi mümkün değildir

Geçit hakkının tapuya tescili nasıl olur?

Geçit hakkının tescili Tapu Sicil Tüzüğü’nün 30. Maddesine göre irtifak hakları sütununa yapılır. Geçit hakkı kurulması ve anlaşılan bedel üzerinden, sadece geçit lehtarından, binde 20 oranında tapu harcı tahsil edilir. Bedelsiz olarak tanınıyor ise, yine sadece geçit lehtarından, taşınmazın değeri üzerinden binde 68 oranında tapu harcı tahsil edilir. İrtifak hakkının ayrı kayıtlı değeri varsa harç bu kayıtlı değer üzerinden hesaplanır. HANGİ BELGELER İSTENİR? 1-) Geçit hakkı istenen taşınmaz malın tapu senedi veya tapu kayıt örneği, yoksa taşınmaz malın ada ve parsel numarasını belirten belge ya da malikin sözlü beyanı 2-) Taşınmaz malın maliki veya temsilcisinin fotoğraflı nüfus cüzdanı ve noterlerden yetki verilmiş vekalet, tüzel kişi ise yetki belgesi ve şirket evrakları. 3-) Mahkeme kararı ile kuruluyorsa kesinleşmiş mahkeme kararı. 4-) Pafta üzerinde de bir işlem yapılmasını gerektiriyorsa taşınmaz malların bulunduğu yere göre belediye encümeni veya il özel idaresi kararı ile değişiklik beyannamesi. 5-) Raiç bedel belediye temiz kağıdı da denir.  

Geçit hakkının terkini

Geçit hakkının terkini, geçit hakkı hangi parselin lehine konulmuşsa ve de geçit hakkının artık bir geçerliliğinin de kalmamasından dolayı, geçit hakkını koyduran taşınmaz maliklerinin, ilgili tapu müdürlüğüne Muvafakat vermesiyle terkin edile bilinir. Terkin nedir? Bu yazımızdan öğrenebilirsiniz.

TERKİN TÜRLERİ;

• Mahkeme Kararıyla Terkin 

Kesinleşmiş mahkeme kararı gerekmektedir. Mahkeme kararının kapsamında tereddüt edilmesi durumunda mahkemeden tavzih kararı getirilmesi istenebilir. Terkin harcı tahsil edilir.  

• Malikin Talebiyle Terkin

Hak lehtarının ölmüş olması terkin sebebi değildir. Bu hak ölümle mirasçılara intikal eder. Geçit hakkının süresinin dolup dolmadığı kontrol edilir. Terkin harcı tahsil edilir.  

• Kamulaştırma Nedeniyle Terkin

Yararlanan taşınmazın kamulaştırılması halinde geçit hakkı kamulaştırma ile sona ermeyecektir. Kamulaştırmayı gerçekleştiren idarenin terkini istemesi gerekir. Kamulaştırma ile aynı anda terkin yapılır. Tescil istem belgesi düzenlemeye gerek yoktur. Resmi yazı ile işlemler yapılabilir.  

• Hak Sahibinin Talebiyle Terkin 

Hak sahibi her zaman geçit hakkını terkin ettirebilir. İstemde bulunanın geçit hakkı sahibi olup olmadığı belirlenir. Harç hesaplanır. Geçit hakkı Türk Medeni Kanunu tarafından, ” Taşınmazından genel yola çıkmak için yeterli geçidi bulunmayan malik, tam bir bedel karşılığında bir geçit hakkı tanınmasını komşularından isteyebilir. Bu hak, ilk önce kendisinden bu geçidin istenmesi önceki mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun düşen komşuya karşı ve daha sonra bundan en az zarar görecek olana karşı kullanılır. Zorunlu geçit iki tarafın menfaati gözetilerek belirlenir.” şeklinde tanımlanmıştır.  

Yol geçit hakkı bedeli nasıl hesaplanır?

Bedelin tespitinde mahkeme tarafından atanan bilirkişi tarafından, objektif kıstaslara göre hesaplama yapılarak değer biçilir. Bilirkişi raporundaki yol hakkı bedelinin eksiksiz olarak komşu parsel malikine ödenmesi şarttır. Genel yola çıkmak için yolu olmayan ve diğer arsadan geçme zorunluluğu bulunan taşınmazlarda, malikler açısından zorunlu geçit hakkı şartı sağlanmış olur. Geçit hakkı anlaşma ile kurulabileceği gibi Asliye Hukuk Mahkemeleri’nde dava açılarak da kurulabilir. https://www.youtube.com/watch?v=505N9Plg-to

Geçit hakkı davası açma koşulları nelerdir?

Geçit hakkı davası açılabilmesi için sahip olunan taşınmazın ana yol ile bağlantı bulunmaması tek başına yeterli kabul edilmez. Bununla birlikte;

• Davaya konu taşınmazların tapuya kayıtlı olması gereklidir.
• Yol talebinde bulunan taşınmaz malikinin kendisine verilecek geçit karşılığı hak kaybı yaşayan taşınmaz sahibine hesaplanacak bedeli ödemeyi kabul etmesi gereklidir.
• İstenilen geçit hakkı dava açılacak komşu taşınmazlardan en az zarar görecek olanına karşı davanın açılması gereklidir.

https://www.youtube.com/watch?v=ll0QGVrEGSQ

Geçit hakkı davası ne kadar sürer?

Geçit hakkı davalarının sonuçlandırılması için yargı hedefi 449 gündür. Aleyhinde geçit hakkı vermesi kararı verilen taşınmaz malikinin davayı temyize götürmesi halinde süreç uzayabilmektedir.