Merkezi Sistem Isıtma Nedir? Avantajları ve Dezavantajları

Konut projeleri, apartmanlar ve toplu yaşam alanlarında ısınma ihtiyaçlarını karşılamak için tercih edilen sistemlerden biri merkezi sistem ısıtmadır. Bu sistemde birden fazla dairenin ısınma ihtiyacı, tek bir ısı üretim merkezi (örneğin kazan dairesi) aracılığıyla karşılanır. Peki merkezi sistem tam olarak nedir? Kombi ile arasındaki farklar nelerdir? Avantajları ve dezavantajları neler olabilir? Bu yazıda, merkezi ısıtma sistemlerine dair merak edilen her detayı bulacaksınız.

Merkezi Sistem Isıtma Nedir?

Merkezi sistem ısıtma, bir bina ya da site içerisindeki birden fazla konutun tek bir merkezi kazan ile ısıtıldığı sistemdir. Isı genellikle kazan dairesinde üretilir ve boru hattı aracılığıyla tüm dairelerdeki radyatörlere dağıtılır.

Temel Bileşenler:

• Isı kazanı (kombi değil, büyük kazan): Genellikle doğalgaz, kömür veya sıvı yakıtla çalışır.

• Sirkülasyon pompası: Sıcak suyu tüm dairelere iletir.

• Radyatörler: Sıcaklığı iç ortama aktarır.

• Isı pay ölçer (varsa): Daire başı tüketimi ölçmeye yarar.

Merkezi Isıtma Sisteminin Avantajları

Merkezi sistem, özellikle büyük konut projelerinde ve apartmanlarda bazı önemli avantajlar sunar:

1. Maliyet Avantajı

• Kazan bakımı ve ısı üretimi toplu yapıldığı için bireysel kombi sistemine göre daha ekonomik olabilir.

• Toplu doğalgaz anlaşmalarıyla daha uygun birim fiyatlardan faydalanılır.

2. Alan Tasarrufu

• Her dairede kombi bulunmaz, bu sayede mutfak ya da balkon gibi alanlar kazanılır.

• Kombi kaynaklı gürültü ya da estetik sorunlar ortadan kalkar.

3. Bakım Kolaylığı

• Kombi gibi her dairede ayrı bakım gerekmez.

• Bakım, apartman yönetimi ya da site yönetimi tarafından yılda 1 kez topluca yaptırılır.

4. Isı Dengesizliği Azalır

• Aynı anda tüm dairelere eşit sıcaklıkta su verildiği için sıcaklık farkı minimum düzeydedir.

Merkezi Isıtma Sisteminin Dezavantajları

Her sistemin olduğu gibi merkezi sistemin de bazı sınırlamaları vardır:

1. Bireysel Kontrol Zayıf

• Isı seviyesi genellikle daire bazında kontrol edilemez.

• Bazı sistemlerde termostatik vana ile ayar yapılabilir, ancak ısı üretimi merkezi kontrol altındadır.

2. Gece Isınma Sorunu

• Merkezi sistem gece otomatik olarak kapatılabilir ya da düşük seviyeye alınır.

• Özellikle çocuklu aileler ya da gece çalışan bireyler için bu durum konforsuz olabilir.

3. Tüm Bina Etkilenir

• Sistemde yaşanacak arızalar tüm binayı etkileyebilir.

• Kombide olduğu gibi sadece bir dairenin ısıtmasıyla sınırlı kalmaz.

Merkezi Sistemli Evlerde Kombi Gerekli mi?

Hayır. Merkezi sistemle ısıtılan bir binada bireysel kombi genellikle bulunmaz ve gerekmez. Çünkü sıcak su ve ısıtma merkezi sistem tarafından sağlanır. Ancak:

• Eğer merkezi sistem sadece ısıtma sağlıyor, sıcak suyu karşılamıyorsa, daireler kendi şofben ya da tercihe bağlı mini kombi kullanabilir.

• Merkezi sistemin dışında mutfağa sıcak su gelmiyorsa kombi gerekebilir.

Kombi ile Merkezi Sistem Arasındaki Farklar

Merkezi Isıtma Pay Ölçer Nedir?

Pay ölçer, merkezi ısıtma sistemine sahip binalarda her dairenin ne kadar ısı tükettiğini ölçmek için kullanılan cihazdır. Her radyatöre bağlanır ve tüketimi bireysel olarak kayıt altına alır.

Avantajları:

• Adil faturalama sağlar.

• Daha az ısınan daire daha az fatura öder.

• Tasarruf bilincini artırır.

Not: Pay ölçer sistemi, 2019 itibariyle merkezi sistemli yeni binalarda zorunlu hale gelmiştir.

Merkezi Isıtma Sistemi Yönetmeliği

Merkezi sistemler Enerji Performansı Yönetmeliği, Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği (BEP) ve Isı Pay Ölçer Yönetmeliği gibi yasal düzenlemelere tabidir.

Önemli Noktalar:

• 8 daireden fazla olan yeni binalarda merkezi sistem zorunludur.

• Merkezi sistem kurulan binalarda ısı pay ölçer sisteminin kurulması da yasal olarak şarttır.

• Site veya apartman yönetimi, ısı giderlerini dairelerin tüketimine göre dağıtmak zorundadır.

Merkezi Kalorifer Geceleri Kapatılır mı?

Bazı apartmanlar, yakıt tasarrufu amacıyla gece saatlerinde merkezi ısıtma sistemini kapatabilir veya düşük seviyeye çekebilir. Ancak bu uygulama her zaman yönetim planına ve daire sakinlerinin onayına bağlıdır.

Ne Yapılmalı?

• Yönetim planında gece kapatma maddesi varsa buna uyulur.

• Şikâyetler üzerine apartman karar defterine yeni bir karar alınarak değişiklik yapılabilir.

Merkezi Sistemde Tasarruf İçin Öneriler

1. Termostatik vana kullanımı: Oda sıcaklığına göre ısıyı otomatik ayarlar.

2. Pencere ve kapı yalıtımı: Isı kaybını azaltır.

3. Radyatör arkası yalıtım levhası: Isının duvar yerine içeri yansımasını sağlar.

4. Perde yerleşimi: Uzun perdeler radyatörleri kapatmamalıdır.

Merkezi Sistem Sıcak Su Sağlar mı?

Merkezi sistem sadece ısınma değil, sıcak su ihtiyacını da karşılayacak şekilde kurulabilir. Bu durumda kazan dairesi, ısıtmanın yanında sürekli sıcak su üretimi yapar ve bu su her daireye borularla iletilir. Ancak bazı binalarda merkezi sistem yalnızca ısıtma için kullanılır, sıcak su ise daire içindeki bireysel çözümlerle (şofben, termosifon veya mini kombi) sağlanır.

Avantajı:

• Sıcak su da merkezi sistemden sağlanıyorsa, su ısıtmak için ek cihazlara gerek kalmaz.

• Fatura ortak sistemden geldiği için genellikle bireysel kullanım daha ucuz olur.

Dezavantajı:

• Sıcak su basıncı tüm binaya eşit dağılmayabilir.

• Sıcak suyun gelme süresi, sistemin büyüklüğüne göre uzayabilir.

Pay Ölçer Olmayan Binalarda Fatura Nasıl Paylaşılır?

Eğer merkezi sistem kullanılan binada ısı pay ölçer yoksa, ısınma giderleri her daireye eşit metrekareye göre bölüştürülür. Bu yöntemde:

• Dairelerin büyüklüğüne göre birim ısı tüketimi hesaplanır.

• Örneğin 1000 TL'lik toplam doğalgaz faturasını, 100 m²'lik bir daire 2 katlıysa 200 TL öder, 150 m² olan daire 300 TL öder.

Bu yöntemin adil olmamasına yol açabileceği durumlar:

• Alt katlardaki daireler daha az ısınırken, üst katlar daha çok enerji tüketebilir.

• Bazı daireler pencereyi açık tutarak yüksek tüketime sebep olabilir, yine de diğer sakinlerle eşit ödeme yapar.

Bu nedenlerle ısı pay ölçer kullanımı, hem enerji tasarrufu hem de faturalarda adalet için büyük önem taşır.

Merkezi Sistemde Aidatlara Isıtma Nasıl Yansıtılır?

Merkezi sistem kullanılan apartman ya da sitelerde, ısıtma giderleri genellikle aylık aidatlara dahil edilir. Bu durum yönetim planında açıkça belirtilmiştir. Aidata dahil edilen ısıtma bedeli şu şekilde belirlenir:

1. Yakıt Gideri Tahmini Yapılır:

• Geçen yılki tüketim baz alınır.

• Yeni doğalgaz zammı dikkate alınır.

• Ortalama aylık yakıt maliyeti hesaplanır.

2. Metrekare Bazlı Paylaştırma:

• Daire büyüklüğüne göre ısınma payı belirlenir.

• Örneğin: A dairesi 120 m², B dairesi 90 m² ise aidata yansıyan pay farklı olur.

3. Aidata Dahil Edilen Kalemler:

• Isınma gideri

• Kazan bakımı ve servis ücretleri

• Yakıt alımı (doğalgaz, kömür, sıvı yakıt)

• Teknik servis ve pompa giderleri

Not: Eğer binada pay ölçer sistemi varsa, aidata sabit bir ısınma bedeli yansıtılmaz. Bunun yerine her daire kendi tüketimine göre aylık ısı paylaşım faturası alır.

Merkezi ısıtma sistemi, apartman ve site gibi çok konutlu yapılarda ortak ısınma ihtiyacını verimli ve ekonomik şekilde karşılayan bir çözümdür. Kombiye göre bakım kolaylığı, maliyet avantajı ve eşit ısı dağılımı sunar. Ancak bireysel kontrol eksikliği ve gece ısınma sınırlamaları gibi dezavantajları da göz önünde bulundurulmalıdır. Yeni yapı projelerinde zorunlu hale gelen merkezi sistemler, ısı pay ölçer gibi teknolojilerle bireysel adaleti sağlamaktadır. Dolayısıyla hem yaşam konforu hem de tasarruf açısından doğru yönetildiğinde avantajlı bir sistemdir.