Rayiç bedel, taşınmaz ya da taşınabilir bir varlığın, belirli bir tarihteki güncel piyasa değeri olarak tanımlanır. En basit ifadeyle, bir evin, arsanın, iş yerinin ya da aracın bulunduğu piyasa koşullarına göre alınıp satılabileceği ortalama değer rayiç bedeli ifade eder.
Tapu işlemleri, vergi hesaplamaları ve alım-satım süreçlerinde karşımıza çıkan rayiç bedel, özellikle konut ve arsa yatırımı yapanlar için oldukça kritik bir kavramdır.
Tapuda emlak beyan değeri olarak kullanılır
Vergi hesaplamalarında temel alınır
Belediyeler ve tapu müdürlükleri tarafından dikkate alınır
Gayrimenkulün satış ve değerleme işlemleri bu bedel üzerinden yapılır
Konut rayiç bedeli, bir evin bulunduğu lokasyonda benzer özelliklere sahip diğer konutların satış fiyatı baz alınarak belirlenen değerdir. Bu değer, çeşitli unsurlardan etkilenir:
Arz-talep dengesi
Konutun yaşı, katı ve cephe konumu
Bulunduğu mahalle veya semt
Ulaşım ve sosyal imkanlara yakınlık
Otopark, asansör gibi olanaklar
Konutun bulunduğu bölgede en az 3 benzer daire seçilir
Seçilen dairelerin satış fiyatı, metrekareye bölünerek 1 m² fiyatı bulunur
Elde edilen fiyatlar toplanıp ortalaması alınır
Sonuç, değerlendirilmek istenen konutun metrekare ölçüsü ile çarpılır
Benzer 3 evin 1 m² fiyatı: 19.000 TL, 20.000 TL, 21.000 TL
Ortalama 1 m² fiyatı: (19.000 + 20.000 + 21.000) / 3 = 20.000 TL
100 m² bir evin rayiç bedeli: 100 × 20.000 = 2.000.000 TL
2025 yılı itibarıyla Türkiye genelinde 100 m²'lik bir konutun rayiç bedeli bölgeye göre 1.000.000 TL ile 4.000.000 TL arasında değişiklik göstermektedir. İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyükşehirlerde bu oranlar daha da yukarı çıkabilmektedir.
Tapuda işlem yapılırken esas alınan rayiç bedel, alıcı ve satıcı tarafından beyan edilir. Tapu harcı, rayiç bedelin %4’ü olarak hesaplanır ve bu harç genellikle taraflar arasında yarı yarıya (yüzde 2’şer) paylaşılır. Ancak bu durum karşılıklı anlaşmaya bağlıdır.
Tapuda rayiç bedel, belediyelerin belirlediği emlak beyan değeri üzerinden hesaplanır. 2025 yılı için tapu harcı hesaplaması:
Tapu Harcı Oranı: %4
Rayiç Bedel Örneği: 1.500.000 TL
Toplam Harç: 60.000 TL (Taraf başına 30.000 TL)
Ev rayiç bedelini öğrenmek için iki farklı yöntem kullanabilirsiniz:
Belediye Hizmeti: İlgili ilçenin belediyesine giderek öğrenebilirsiniz
e-Devlet Üzerinden:
e-Devlet’e giriş yapın
“Emlak Vergisi Rayiç Değer Sorgulama” hizmetini seçin
Adres veya parsel numarası girerek rayiç bedeli görüntüleyin
Arsa rayiç bedeli, belirli bir arsanın piyasa koşullarına göre oluşan güncel satış değeridir. Bu değer; imar durumu, yatırım potansiyeli, bölgesel gelişmeler, metrekaresi ve çevresel özellikler dikkate alınarak belirlenir.
Arsanın çevresindeki benzer arsalar belirlenir
Bu arsaların satış bedelleri ve metrekareleri hesaplanır
Ortalama 1 m² değeri bulunur
Hedef arsanın metrekaresiyle çarpılarak rayiç bedel hesaplanır
Araç rayiç bedeli, bir aracın markası, modeli, yaşı, kilometresi, hasar durumu ve ikinci el piyasasındaki değeri baz alınarak belirlenen ortalama satış değeridir. Bu değer, kasko sigortası ve vergi hesaplamalarında kullanılır.
İş yeri rayiç bedeli, bir ticari gayrimenkulün satışa konu olduğu andaki piyasa değerini ifade eder. Bölgedeki ticari yoğunluk, kira getirisi, ulaşım imkanı gibi birçok unsur bu değeri etkiler.
Rayiç bedel, sadece alım-satım işlemlerinde değil, aynı zamanda vergi, tapu harcı ve emlak beyanı gibi konularda da hayati bir rol oynar. Ev, arsa, araç ya da iş yeri alacak ya da satacak kişilerin bu değeri doğru belirlemesi, hem yasal uyum hem de doğru yatırım açısından büyük önem taşır.