Tapuda Şerh Nedir? Şerh Kaldırmak İçin Nereye Başvurulur?

Gayrimenkul alım-satım süreçlerinde sıkça karşılaşılan terimlerden biri “şerh” kavramıdır. Tapuda yer alan şerhler, bir taşınmazın alım-satımına veya kullanımına yönelik bazı sınırlamaları ya da hakları belirtir. Peki, arsada şerh ne anlama gelir, şerh nasıl kaldırılır, tapuda şerh olduğunu nasıl anlarız ve bu durum satışa engel midir? Tüm bu soruları kapsamlı şekilde ele alıyoruz.

Tapuda Şerh Nedir?

Şerh, bir taşınmazın tapu kaydına, o taşınmazla ilgili hak veya sınırlamaların belirtildiği açıklamalardır. Bu sınırlamalar bir dava, ipotek, kira sözleşmesi, aile konutu şerhi gibi birçok sebepten doğabilir.

Kısaca özetlemek gerekirse, şerh, taşınmazın üzerinde bir hakkın veya hukuki durumun var olduğunu gösteren resmi kayıttır.

Şerh Örnekleri:

• Aile konutu şerhi

• Kira sözleşmesi şerhi

• Dava şerhi (ihtiyati tedbir, haciz vs.)

• Satış vaadi sözleşmesi şerhi

• Taşınmaz lehine irtifak hakkı

• İntifa hakkı

Arsada Şerh Ne Anlama Gelir?

Bir arsanın tapu kaydında şerh bulunması, o arsa üzerinde başka bir kişinin hakkı olduğunu veya bir yargı süreciyle kısıtlandığını gösterir. Bu durum, mülkiyet hakkını kısıtlamasa da kullanım ya da satış hakkını sınırlandırabilir.

Örnek:

Bir arsa üzerinde “aile konutu” şerhi varsa, malik eşi rıza göstermeden satamaz.
Bir başka örnekte, tapuda “ihtiyati tedbir” şerhi varsa, dava sonuçlanmadan satış yapılamaz.

Tapuda Şerh Olduğunu Nasıl Anlarız?

Bir taşınmazın tapu senedi veya tapu kayıt örneği (tapu sicil belgesi) incelenerek şerhler görülebilir. Tapu kayıtlarında genellikle “Beyanlar Hanesi” altında yer alır.

Kontrol Etme Yolları:

• Tapu müdürlüğünden tapu kayıt örneği istemek

• E-devlet üzerinden “Web Tapu” sistemiyle beyanlar hanesini incelemek

• Noterden alınan “tapu takyidat belgesi”ni incelemek

Tapuda Şerh Olması Ne Anlama Gelir?

Tapuda şerh olması, taşınmazın üzerinde hukuki bir hakkın, sınırlamanın veya kısıtlamanın bulunduğu anlamına gelir. Şerh bulunan bir taşınmaz, satışa engel olmasa da alıcı açısından risklidir.

Şerh Olmasının Sonuçları:

• Taşınmazın devri sınırlandırılabilir

• Üçüncü kişiler işlem yaparken temkinli olur

• Bankalar kredi verirken ret kararı verebilir

Tapuda Satışa Engel Durumlar Nelerdir?

Şerh tek başına her zaman satışa engel değildir. Ancak aşağıdaki şerhler satışın yapılamamasına veya izne tabi olmasına neden olur:

Şerh Türü	Satışa Engel Mi?
Aile Konutu Şerhi	Eş rızası olmadan satış olmaz
Haciz Şerhi	Satış yapılabilir, bedel hacze gider
İhtiyati Tedbir Şerhi	Satış yapılamaz
Dava Şerhi	Mahkemeye göre değişir
Kira Şerhi	Satış yapılabilir, kira devam eder
Satış Vaadi Sözleşmesi Şerhi	Ön alım hakkı doğurur

 

Şerh Nasıl Kaldırılır?

Şerhin kaldırılması, şerhin türüne ve konuluş nedenine bağlı olarak değişir. Genel olarak, şerhi koyduran kişinin ya da ilgili mahkemenin talebi ile kaldırılabilir.

Genel Adımlar:

1. Şerh Kaldırma Talebinin Hazırlanması

2. İlgili Tapu Müdürlüğüne Başvuru

3. Gerekli Belgelerin Teslimi

4. İlgili kurum/kişiden muvafakatname alınması

5. Şerh Tapudan Silinir

Şerh Kaldırmak İçin Nereye Başvurulur?

Şerh kaldırma işlemleri, taşınmazın kayıtlı olduğu Tapu Müdürlüğü’ne yapılır. Ancak şerhin türüne göre ek olarak aşağıdaki kurumlardan belge alınması gerekebilir:

• Aile Konutu Şerhi: Eşin muvafakatiyle

  

• Haciz Şerhi: İcra müdürlüğünden kaldırma kararı gerekir

• İhtiyati Tedbir: Mahkeme kararıyla

• Dava Şerhi: Dava sonucuna göre tapu müdürlüğü siler

• Kira Şerhi: Kiralayanın yazılı talebiyle

• İntifa Hakkı: Hakkın sona erdiğini gösteren belge ile

Tapuya Şerh Koydurma Ücreti Ne Kadar?

Tapuya şerh koydurma ya da kaldırma işlemleri belirli harçlara tabidir. Ücret, işlemin türüne ve alınan belgelerin sayısına göre değişiklik gösterir.

2025 Yılı Ortalama Şerh Ücretleri:

• Şerh koyma harcı: Yaklaşık 250 - 400 TL

• Şerh kaldırma harcı: 250 TL civarı

• Noter onaylı belge: 150 - 300 TL

• Tapu işlem harcı: İşleme göre değişken (örn. intifa hakkı vs.)

"Adınıza Kayıtlı Taşınmaz Üzerinde Satış İşlemi Yapılmaktadır" Ne Demek?

Bu ifade, genellikle Web Tapu sistemine düşen bir uyarıdır. Söz konusu taşınmazla ilgili bir satış başvurusu yapıldığını ve tapu işlem sırasının başladığını gösterir.

Bu durumda, taşınmazın el değiştirmesi an meselesidir ve malik ya da ortaklardan biri tarafından işlem başlatılmış olabilir. Şerh varsa işlem sonuçlanamayabilir.

Tapuda Şerh Olduğunu Nasıl Kaldırırız? 

1. Aile Konutu Şerhi

• Eşin yazılı onayı ile kaldırılır

• Tapu müdürlüğüne dilekçe ve evlilik cüzdanı sunulur

2. Haciz Şerhi

• İcra dairesinden haciz kaldırma yazısı alınır

• Tapu müdürlüğü bu belgeyle şerhi siler

3. İntifa Hakkı

• Süresi dolmuşsa ya da hak sahibi vefat etmişse tapudan düşer

• Noterden alınan vefat belgesi yeterlidir

4. Kira Şerhi

• Kiraya veren taraf, tapu müdürlüğüne yazılı başvuru yapar

Şerhli Tapu Satılabilir Mi?

Evet, bazı şerhlerle birlikte taşınmaz satılabilir. Ancak alıcı, şerh sebebiyle taşınmazdan tam anlamıyla faydalanamayabilir. Örneğin:

• Kira şerhli ev satın alındığında, kiracıyı tahliye etmek zorlaşır

• Aile konutu şerhli bir konutta eş izni alınmadan satış yapılmaz

• Tedbir şerhi varsa satış yapılamaz

Bu yüzden, alım yapmadan önce mutlaka takyidat belgesi kontrol edilmelidir.

Şerh Kaldırma Sürecinde Nelere Dikkat Edilmeli?

• Şerhin türü doğru analiz edilmeli

• Gerekli izin ve belgeler eksiksiz hazırlanmalı

• İlgili kamu kurumlarından onay alınmalı

• Tapuda işlem yapılmadan önce e-devlet kontrolü yapılmalı

• Eğer şerh kaldırılmayacaksa, satış planı buna göre yapılmalı