İskan Belgesi Nedir? Neden Önemli?

Türkiye’de ev alacak ya da kiralayacak olan kişilerin sıkça karşılaştığı kavramlardan biri de iskan belgesidir. Peki, bu belge tam olarak nedir, neden bu kadar önemlidir ve iskan belgesi nasıl alınır? Gelin, iskan konusunu tüm yönleriyle ele alalım.

İskan Belgesi Nedir?

İskan belgesi, bir yapının inşaat sürecinin tamamlandığını ve projesine uygun olarak bitirildiğini belgeleyen, yapı kullanma iznidir. Resmî adıyla Yapı Kullanma İzin Belgesi olarak da geçer.

İnşaat sürecinin sonunda alınan bu belge, binanın artık yaşam alanı olarak kullanılabileceğini gösterir. Bu belge olmadan yapı resmi olarak “mesken” statüsüne geçemez ve halen “inşaat halinde” olarak kabul edilir.

Kim Verir?

İskan belgesi, yapının bulunduğu belediye tarafından verilir. Yapının ilgili projeye, imar planına ve teknik standartlara uygun olarak tamamlandığı, belediye ekipleri tarafından yapılan kontroller sonucunda onaylanır.

Neden Bu Kadar Önemli?

İskan belgesi olmadan bir binada yaşamak teknik olarak mümkün olsa da, birçok yasal, ekonomik ve güvenlik riskiyle karşı karşıya kalınabilir. İşte iskanın neden bu kadar kritik olduğu sorusunun detaylı yanıtı:

1. Resmi Olarak Konut Sayılmaz

İskanı olmayan yapılar resmiyette hâlâ inşaat görünür. Bu durum evin tapusunda da “mesken” yerine “arsa üzerinde yapı” veya “inşaat halinde” gibi ifadeler yer almasına neden olabilir.

2. Elektrik ve Su Bağlantıları Geçici Olur

İskansız binalarda elektrik ve su, inşaat elektriği ve suyu üzerinden kullanılır. Bu da:

• Ortak sayaç nedeniyle adil olmayan faturalandırma,

• Enerji kesintileri,

• Yasal olmayan bağlantılar nedeniyle yangın ve kaçak riski gibi sorunlara yol açar.

3. İpotek ve Kredi Kullanılamaz

İskanı olmayan evler için bankalar konut kredisi vermez. Çünkü bu yapılar hukuken mesken kabul edilmez.

4. Belediye Hizmetlerinden Yararlanamazsınız

Çöp toplama, kanalizasyon, asfaltlama gibi hizmetler için belediyeler genellikle iskan zorunluluğu arar.

5. Yasal Sorunlar

Belediyeler veya imar müdürlükleri tarafından yapılabilecek denetimlerde cezai yaptırımlar uygulanabilir. Hatta bazı durumlarda yıkım kararı bile çıkabilir.

Bireysel İskan Nasıl Alınır?

İskan belgesi almak, sanıldığı kadar karmaşık bir süreç değildir; ancak bazı belgelerin eksiksiz hazırlanması ve yapının projeye uygun şekilde tamamlanması gerekir. İşte adım adım bireysel iskan başvurusu süreci:

1. Gerekli Belgeler Hazırlanır

İskan almak için aşağıdaki belgelerin belediyeye sunulması gerekir:

• Tapu fotokopisi

• İnşaat ruhsatı

• Yapı denetim hizmet bedeli ödeme belgesi

• Sığınak uygunluk raporu (gerekiyorsa)

• Asansör uygunluk belgesi

• İSKİ bağlantı belgesi (su aboneliği için)

• Elektrik uygunluk raporu

  

• Yapı kullanma izin başvuru formu

• Yapı denetim firmasının olumlu raporu

• Vergi borcu olmadığına dair belge (belediyeden alınır)

2. Belediyeye Başvuru Yapılır

Yukarıdaki belgelerle birlikte, yapı sahibi ya da vekil olarak yetkilendirilmiş kişi (müteahhit veya yönetici) bağlı bulunulan belediyenin imar müdürlüğüne başvuru yapar.

3. Belediye Teknik Ekipleri İnceleme Yapar

Yetkili belediye ekipleri inşaatı yerinde denetler. Kontrol edilen hususlar şunlardır:

• Projeye uygunluk

• Yangın merdiveni, asansör gibi yapı güvenliği unsurları

• Ortak alan düzenlemeleri

• Kanalizasyon ve su altyapısı

4. Eksik Yoksa Onay Verilir

Eksik ya da uygunsuzluk yoksa belediye onayı verir ve iskan belgesi düzenlenir. Bu belgeyle birlikte yapı artık resmen kullanılabilir duruma gelir.

İskan Belgesi Sorgulama Nasıl Yapılır?

İskan belgesinin olup olmadığını sorgulamak için:

• e-Devlet Üzerinden Sorgulama:
  Tapu bilgileriyle birlikte “Yapı Kullanma İzin Belgesi” sorgulaması yapılabilir.

• Belediyeye Doğrudan Başvuru:
  Yapının bulunduğu belediyeye giderek yapı numarası veya ada-parsel bilgisiyle sorgulama yapılabilir.

İskan Belgesi Olmazsa Ne Olur?

İskan belgesi olmadan yaşam sürdürülen binalarda çeşitli riskler ve dezavantajlar ortaya çıkar:

• Elektrik ve su abonelikleri sürekli geçici kalır

• Konut kredisi kullanılamaz

• Kat irtifakı tapusu kalıcı tapuya dönüşemez

• Belediyelerden ruhsatlı hizmet alınamaz

• Satışlarda değer kaybı yaşanır

Bu yüzden hem alıcılar hem de kiracılar için iskan belgesinin varlığı mutlaka sorgulanmalıdır.

İskan Belgesi Ne Kadar Sürede Alınır?

Eksiksiz belgelerle yapılan başvurular ortalama 2 ila 4 hafta içinde sonuçlanır. Ancak bu süre belediyenin iş yoğunluğuna ve projedeki eksikliklerin durumuna göre değişebilir.

Ev Alırken İskan Belgesi Kontrol Edin!

İskan belgesi, bir yapının yaşam alanı olarak resmen kabul edildiğini gösteren ve hem yasal hem de teknik açıdan hayati öneme sahip bir belgedir. Ev satın alırken ya da kiralarken mutlaka iskan belgesi sorgulaması yapılmalı; iskanı olmayan yapılarda yaşamanın getireceği riskler göz önünde bulundurulmalıdır.