Sükna hakkı nedir?

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Sükna hakkı Oturma hakkı olarak da bilinir. Bu hakka sahip kişiler bir evin belirli bir bölümünde ya da tamamında ikamet etme hakkına sahiptir. Türk Medeni Kanunu’nun 823. maddesinde açıklanmış bir haktır.

Ancak bir taşınmaz üzerinde bulunan sükna yani oturma hakkı başkasına devredilemez ve miras yolu ile başkalarına bırakılamaz. Oturma hakkı (Sükna hakkı) sahibinin ya da sahiplerinin taşınmazı satma veya kiralama gibi işlemleri yapma yetkisi yoktur.

Ancak ayni haklardan biri olan oturma hakkına sahip bir kişi, taşınmazın başka bir kişiye satılması halinde ayni hakkını öne sürerek satışın durdurulmasını talep edebilir.

Sükna hakkı nasıl elde edilir?

Oturma Hakkı 3 şekilde sağlanabilir;

Oturma hakkı, hak sahibinin binanın tamamından tek başına ve bağımsız olarak yararlanacağı şekilde kurulabilir.

Bir villanın yahut dairenin kullanımından lehine oturma hakkı verilen kişinin tek başına yararlanması bu duruma örnek gösterilebilir.

İkinci durum olarak, oturma hakkına sahip kişi (lehine oturma hakkı verilen),  bina da bir bölüm veya dairede bazı odalarda malikle (ev sahibi) ile birlikte oturabilir. Ortak kullanım alanları bu durumda ortaklaşa kullanılacaktır.

Son olarak yukarıda iki durum iç içe bir oturma hakkı sağlanmış olabilir. Yani, lehine oturma hakkı verilen kişi için binada belli bir bölüm/ yer için oturma hakkı sağlanmış ve sadece kendi kullanımına tahsis edilmiştir. Diğer kalan alanlarda malik (mal sahibi) ile birlikte kullanım hakkı verilmiştir.

Yukarıda da belirttiğimiz gibi, oturma hakkının bir sözleşme ile tapu kütüğüne tescil edilmesi gerekmektedir. Ancak bu sözleşmenin tapu müdürü veya görevlileri tarafından düzenlenmesi gereklidir. Bu sebeple işlem tapu müdürlüğü nezdinde gerçekleştirilecektir.

Sükna hakkı için gerekli belgeler

Sükna hakkına sahip olmak için birtakım belgeler gerekiyor;

• Taşınmaz mal söz konusuysa tapu senedi,
• Malın ada ve parsel numarasını belirten belge geliyor.
• Sükna hakkı tesisini talep eden tarafların veya yetkili temsilcilerinin fotoğraflı kimlik belgeleri
• Son altı ay içinde çekilmiş 6×4 cm boyutunda vesikalık fotoğrafları da Gerekli belgeler arasında.

Diğer gerekli belgeler ise vergi dairesinden alınan ve tarafların vergi kimlik numaralarını gösteren belge, sükna hakkı binanın bir kısmında tesis ediliyorsa inşaat projesinde veya krokide bu bölümün belirlenmiş belgesi, deprem sigortası, sükna hakkı mahkeme kararıyla tesis edilecekse kesinleşmiş mahkeme kararı.

Sükna Hakkı ile Kira Arasındaki Farklar Nelerdir?

Sükna hakkı ile kira, uygulama bakımından farklılıklar içerir. Oturma hakkı, ayni haklardan biri olarak kabul edilir ve tapuda irtifak hakları sütununa tescil edilir.

Kira ise şahsi bir haktır ve tapu kütüğü şerhler sütununa eklenir. Sükna hakkı tesisinde tapuda senet gibi şekil şartı aranır.

Kira için ise taraflar arasında düzenlenen yazılı sözleşmeler yeterlidir. Ayrıca sükna hakkı sadece konutlarda kullanılabilir. Kira hakkı ise bahçe, tarla gibi muhtelif tapulu taşınmazlarda da geçerlidir.

Oturma Hakkının Sona Ermesi Nasıl Olur?

Oturma hakkı birden çok sebeple sona erebilir.

• Gayrimenkulün (binanın, konutun vs.) yok olması veya ciddi derecede harap olması, oturma hakkına sahip kişinin ölümü,
• Sözleşmeyle anlaşılan sürenin sona ermesi,
• kamulaştırma veya isteğe bağlı terk etmek gibi nedenler hakkın sona ermesine sebeptir

Eğer bir süre sınırlaması yapılmamış ise oturma hakkına sahip kişinin bu hakkı yaşamı boyunca devam etmektedir. Hak sahibinin ölmesi durumunda oturma hakkı niteliği gereği mirasçılara geçmeyecektir.

Benzer şekilde oturma hakkı sahibi hayatta iken, bu hakkını bir başkasına devredemeyecektir. Oturma hakkı için eğer süre kararlaştırılmışsa, bu süre sonunda oturma hakkı zaten sona erecektir.

Son olarak hak sahibinin bu hakkından feragat edebileceğini de belirtmek gerekir

 Oturma Hakkı İşlemin Mali Boyutu

Sükna hakkı tesisinde; genel beyan döneminde beyan edilen emlak vergisi değerinden az olmamak üzere bildirilen bedel üzerinden, lehine sükna hakkı tanınandan 492 sayılı Harçlar Kanununa ekli (4) sayılı Tarifenin (20.e) pozisyonu uyarınca Binde 15 oranında tapu harcı tahsil edilir.

İntifa Hakkı ve Oturma Hakkı Arasındaki Farklar Nelerdir?

1. Sükna hakkı taşınmazlar üzerinde kurulurken, intifa hakkı taşınır, taşınmaz ve hak üzerinde kurulabilmektedir.
2. Sükna hakkı sadece gerçek kişiler için kurulurken, intifa hakkı hem gerçek hem tüzel kişiler için kurulabilmektedir.
3. İntifa dışında sükna hakkı dahil olmak üzere bütün ayni haklar tapuda tescil ile oluşur. İntifada ise taşınmaz söz konusuysa tescil yoluyla olurken, taşınır ise zilyetliğin devri, hak ise alacağın devri ile kurulur.
4. İntifa hakkı eğer hak sahibi devretme hakkını kullanmak istiyorsa başkasına devredilebilirken, oturma hakkı sadece hak sahibine aittir ve devredilemez.
5. Yaşama hakkı sadece kullanma hakkı tanırken, intifa hakkı hem kullanma hem yararlanma yetkisi tanır.